İnsanların %99 unda karşılaşılan hastalığın ismi ” gingivitis “ yani dişeti iltihabıdır.Dişeti hastalıkları belli bir seviyeye gelene kadar kişiyi çok rahatsız etmeyen birtakım belirtiler gösterir. Genellikle ilk olarak fırçalama sırasında ya da durduk yerde kanama olarak başlar. Kanama durumu aslında başlangıç dişeti hastalığının uyarısıdır. Eğer bu kanama uyarısı dikkate alınmayıp tedavi edilmezse ilerleyen süreçlerde sadece dişeti değil, altındaki çene kemiği de olumsuz etkilenir ve erimeye başlar. Eriyen kemiğin yerini “Granülasyon Dokusu” denilen kronik dişeti enfeksiyonu alır. Bu tip enfeksiyon durumlarında dişetinde ciddi şişlik yapan iltihap oluşumu gözlemlenmez. Fakat hastalığın ilerleyen safhalarında kronik olan bu enfeksiyon alanlarında iltihap oluşumu görülebilir. İltihap durumu, mevcut dişeti hastalığının kendini ağrılı bir şekilde hissettirdiği son safhadır. Hastalığın ilk başlarında rahatsızlık vermeyen ve bu sebepten önemsenmeyen kanama şikayetleri tedavi edilmediğinde gelecekte maalesef hastaları çok daha ağrılı bir durumla karşı karşıya bırakmaktadır.
DİŞETİ iLTİHABININ OLUŞMA SEBEPLERİ NELERDİR?
Diştaşı
Ağız ve diş sağlığının devamlılığı için düzenli diş fırçalama, diş ipi kullanımı ve düzenli hekim kontrolleri çok önemlidir. Günlük bakımın ve periyodik kontrollerin aksadığı durumlarda diş ve dişeti sağlığında ciddi problemler meydana gelebilir. Kaynağını ilk olarak tükürükten alan ve tüketilen yiyecek içeceklerin de etkisiyle meydana gelen diştaşları dişeti hastalıklarının en önemli sebeplerinin başında gelir. Diştaşı oluşumu dişeti altındaki diş yüzeyinde başlar. Ağız bakımının ihmal edilmesi ve diştaşının belli bir birikime ulaşması durumlarında dişeti hastalığı başlar. Hastalığın ilerleyen safhalarında iltihap oluşabilir.
Uyumsuz diş tedavileri
Dişlerin arayüzlerinde oluşan çürükler, uyumsuz dolgular ve porselen kaplamalar da kontrolsüz gıda birikimine ve bakteri oluşumuna sebep olur. Tedavi açısından geç kalındığı takdirde dişeti hastalıkları ve iltihap oluşumu meydana gelebilir.
Genetik
Genetik faktörler ve genel sistemik rahatsızlıklar da dişeti hastalığının ve iltihabın meydana gelmesinde etkin rol alabilir. Örneğin, aile büyüklerinde erken yaşta diş kaybı yaşayan kişilerde genetik yatkınlığın olduğu düşünülür. Bu yüzden bu gruptaki hastaların daha sık kontrol altında tutulması son derece önemlidir.
Diabet
diyabet hastalarında yaygın dişeti iltihapları ile karşılaşılabilir. Çünkü diyabetik hastaların damar yapıları sağlıklı bir bireye göre farklılı gösterir. Bu sebepten dişeti hastalığını tetikleyebilecek olası bir etken sebebiyle (arayüz çürükleri, uyumsuz dolgu veya protez) dişeti hastalığı ve iltihabı daha hızlı ilerleme gösterir.
Sigara
Sigara kullanımı dişeti hastalığının oluşmasına sebeptir.sigara kullanımı esnasında dişetinde kanama ve ağrı gibi belirtiler oluşmaz.çünkü sigara dişetinde bulunan kılcal damarları büzer ve bu satede kanamanın önüne geçer.bu nedenle de varolan dişeti hastalığı saklanmış olur.
DİŞETİ İLTİHAPLARI FARKLILIK GÖSTERİR Mİ ?
Basit dişeti hastalığı “gingivitis”
Dişetinde meydana gelen iltihabi reaksiyonlar farklılık gösterebilir. Örneğin, dişetine batan herhangi bir yabancı isim (yiyecek artığı, kürdan gibi) bulunduğu alanda lokal bir iltihap meydana getirebilir. Tedavisi için öncesinde antibiyotik kullanımı çoğu zaman gerekmez. Batan cismin çıkarılması ve yara bölgesinin temizlenmesi sonrası iyileşme görülür. Bunun dışında dişe bağlı bir sebepten de dişetinde iltihap meydana gelebilir. Özellikle uzun süre tedavisi yapılmamış çürük dişlerin köklerinde, eksik yapılan kanal tedavili dişlerin kök uçlarında ve çevresinde, kökte meydana gelen kırık veya çatlak durumlarında dişetinde iltihabi reaksiyonlar meydana gelebilir.
İleri dişeti hastalığı “periodontitis”
Bu hastalıkta dişetlerindeki iltihaplanma artık kemiğe ulaşmış ve kemiği eritmiştir.dişin köküne doğru bir yönde ilerler ve kemiği eriterek dişin sallanmasına neden olur.bu durumda mutlaka dişeti hastalıkları uzmanı görmeli ve tredavisini yapmalıdır.
Dişeti iltihabının sebebini doğru teşhis edebilmek için sadece ağız içi muayene yeterli olmaz. Panoramik veya ağız içinden alınan küçük röntgenler sayesinde problemli alan veya alanların radyolojik incelemesi yapılmalıdır.
DİŞETİ İLTİHABINDA TEŞHİS NASIL KONUR?
Dişetinde meydan gelen iltihabi durumlarda çoğu zaman hasta uzun süre kronik bir şekilde ve problemin farkında olmadan yaşamaya devam eder. Bu süreçte kontrol amaçlı diş hekimine gittiğinde çekilen kontrol röntgeninde kronik iltihabi bölgeler teşhis edilebilir ve akut safhaya geçmeden tedavi sürecine başlanması gerekir. Bu karşılaşabilecek en masum senaryodur. Fakat mevcut kronik iltihabi alanlar akut hale gelirse hasta çok ciddi ağrıya maruz kalır. İltihabın olduğu bölgede şişlik ve kızarıklık görülür. Şişliğin çok fazla olduğu durumlarda bazen hastalar ağzını açmakta zorlanabilirler. Bu durum ağız içinde muayene yapmayı ve teşhis koymayı zorlaştırır. Radyolojik görüntüleme teknikleri ile iltihaplı bölgenin kaynağı tespit edilmeye çalışılır. Muayenenin yapıldığı seansta antibiyotik reçete edilir. Ortalama 5. günün sonunda antibiyotiğin etkisiyle iltihabın sebep olduğu şişlik azalır, hasta ağzını daha rahat açabilir ve muayene kolaylıkla yapılabilir. Çekilen röntgen ve ağız içi dokular kontrol edilerek teşhis netleştirilir.
TEDAVİ SÜRECİ NASILDIR? EVDE TEDAVİ EDİLEBİLİR Mİ?
Dişeti iltihapının çeşidine göre yapılacak tedavi değişkenlik gösterir. Dişetine batan yabancı bir cisim söz konusu ise lokal anestezi altında çıkartılması tek başına yeterli olacaktır. Bunun dışında, dişeti iltihabı az önce de belirttiğimiz gibi yüzde şişlik yapan bir durumdaysa, acil tedavi kapsamında şişliğin olduğu ve dişetinin beyazlaşan yumuşak bölgesinden apsenin bir kısmı boşaltılır. Sonrasında 5 gün antibiyotik tedavisi uygulanır. Vücutta sağlanan antibiyotik desteği ile birlikte probleme sebep olan dişin ya da o bölgedeki dişetinin tedavisine başlanır. Sorun eğer dişin köküyse yapılacak basit bir kanal tedavisi yeterli olabilir. Daha önceden kanal tedavisi yapılan bir dişe bağlı iltihap durumlarında ilk olarak kanal tedavisinin tekrarı düşünülebilir. Eğer tekrar kanal tedavisinin de yeterli olmayacağı düşünülürse maalesef dişin çekimi düşünülür. Dişeti iltihabına sebep olan durum uyumu bozulan eski restorasyonlar ise mutlaka doğal dişi en iyi şekilde taklit eden, sağlıklı ve biyolojik olarak uyumlu materyaller ile tedavi edilmesi gerekir. Vakanın durumuna göre dişeti uzmanı tarafından kronik dişeti iltihabı olan bölgeler küretaj ya da flap operasyonları ile tedavi edilmelidir. İltihabın sebep olabildiği çene kemiğinde erimeler meydana gelmişse kemik tozu ile yeniden çene kemiğinin oluşması sağlanabilir. Yazdığımız tüm sebeplerde hekim müdahalesi gerektiği için evde tedavi edilmesi mümkün değildir. Hekim tavsiyesi dışında alınan antibiyotik bazen iltihabın baskılanmasına sebep olur. Şikayetin geçici olarak baskılanmış olması kesinlikle tedavi edilmiş olarak düşünülmemelidir.
DİŞETİ İLTİHABININ TEKRAR OLUŞMAMASI İÇİN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Dişeti iltihabının tekrar oluşmaması için günlük ağız bakımı ve yılda 2 kere düzenli hekim kontrolü çok önemlidir. Çoğu zaman eski yapılan tedavilerin sebep olduğu lokal problemler hastaları zor durumda bırakabilmektedir. Bu yüzden olası problem adayı bölgelerin tedavi edilmesi gelecekte hiç beklenmedik iltihabi ağrılarla karşılaşma ihtimalini minimuma düşürür.
